Η Ζωή του Χριστιανού

          «Όταν σε εγκαταλείπουν τα πάντα, οι χαρές, οι ελπίδες, οι φίλοι, η υγεία, οι ανθρώπινες σιγουριές και βεβαιότητες … τότε σε περιμένει η αγκαλιά του Χριστού». π. Διονύσιος Ταμπάκης «Πρέπει να γνωρίζεις ότι μέσα στις θλίψεις και στα παθήματα, στην υπομονή και στην πίστη, είναι κρυμμένες οι υποσχέσεις του Θεού, όπως επίσης και η δόξα και η απόκτηση των ουρανίων αγαθών.»  Αγ. Μακάριος ο Αιγύπτιος Είπε γέρων: «Ὅσο ὁ γογγυσμὸς χωρίζει ἀπὸ τὸν Θεό, τόσο ἡ ὑπομονὴ σφυριλατεῖ τὴν ἑνότητα μαζί Του» «Ότι υπομένεις είναι στεφάνι. Τι ψάχνεις να κάμνεις καλωσύνες; Το να υπομένεις τις δοκιμασίες έχει παραπάνω μισθό.» Παππούς Παναής από τη Λύση «Με την υπομονή φθάνουμε στην ταπείνωση και στη συνέχεια απολαμβάνουμε τη χάρη του Θεού.»  Αγ.Ισαάκ ο Σύρος «Πρέπει να προσευχόμαστε με πίστη για κάθε ζήτημα και να κάνουμε υπομονή, και ο Θεός θα μιλήσει. Γιατί, όταν ο άνθρωπος προσεύχεται με πίστη, υποχρεώνει τον Θεό κατά κάποιο τρόπο για την πίστη του αυτή να του εκπληρώσει το αί

  Να έχεις πίστη στο Θεό και να κάνεις προσευχή και ο Θεός θα βοηθήσει περισσότερο από δικηγόρους και περισσότερο από ανθρώπους. Του κόσμου τους ανθρώπους να έχεις, άμα ο Θεός δεν θέλει, δεν γίνεται τίποτα. Όσα και να πούμε, χιλιάδες κηρύγματα να ακούσετε, αν δεν έρθει το άγιο Πνεύμα για να μας στερεώσει, να μας στηρίξει και να μας βοηθήσει, αν δεν έρθει η χάρις του Θεού, τίποτε δεν κάνουμε. Γι’ αυτό λέει ο απόστολος Παύλος· «Αυτός δε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός και ο Θεός και πατήρ ημών, ο αγαπήσας ημάς και δους παράκλησιν αιωνίαν και ελπίδα αγαθήν εν χάριτι, παρακαλέσαι υμών τάς καρδίας και στήριξαι υμάς εν παντί λόγω και έργω αγαθώ» (Β Θεσ. 2,16-17). Σας τα είπα αυτά, λέει, και παρακαλώ το Θεό να σας στηρίξει, να σας δυναμώσει, να σας βοηθήσει για να μην πέσετε στην αμαρτία. Πέτρος να είσαι, Παύλος να είσαι, ασκητής Αντώνιος να είσαι στα βουνά να πας, μην έχεις αυτοπεποίθηση . Να φοβάσαι τον εαυτό σου και να μην του έχεις εμπιστοσύνη. Ο μεγαλύτερος εχθρό

  Στή συνέχεια, θά πῶ κάτι, τό ὁποῖο ἔχει νά κάνει μέ προσωπική κατάθεση. Συνδεόμουνα ἐπί δεκαετίες μέ τόν π. Ἐφραίμ τόν Κατουνακιώτη, τοῦ ὁποίου τό ἦθος καί τό φρόνημα εἶναι ἐγνωσμένα. Εἶναι ἐγνωσμένο, ἐπίσης, ὅτι εἶχε κι αὐτός «πνευματική τηλεόραση». Ὅσον ἀφορᾶ ἐμένα, πολλές φορές πήγαινα μέ τήν πρόθεση, νά θέσω κάποια ἐρωτήματα πολύ συγκεκριμένα,    μέ μία ἀξιολογική σειρά, καί χρησιμοποιώντας τό δικό μου λεξιλόγιο. Καί ὅταν πήγαινα κοντά του, χωρίς νά τοῦ θέσω κἄν τήν ἐρώτηση, μοῦ ἀπαντοῦσε μέ αὐτήν τή διαδοχή τῶν ἐρωτημάτων πού εἶχα καί μέ τό λεξιλόγιό μου. Τό λέω, ὡς προσωπική πείρα. Δέν ἀποτελεῖ κάτι καινοφανές. Αὐτό συνέβαινε καί μέ πολλούς ἄλλους. Κάποτε, λοιπόν, νεαρός τότε καθηγητής στή Θεολογική, μιλᾶμε τώρα πρίν ἀπό τριάντα χρόνια, τοῦ εἶπα τό ἑξῆς. Ἐπειδή καί στή Θεολογική Σχολή, ἰδιαίτερα τῆςΘεσσαλονίκης, τό κλῖμα τοῦ Οἰκουμενισμοῦ ἀνθεῖ, εἶχα κάποια ἔντονα προβλήματακαί ἐρωτήματα, ἐπειδή ἔβλεπα νά ἐκπροσωπεῖται ἀπό σεβαστούς, κατά τά ἄλλα,καθηγητές.    Φυσικά, τόσο ἡ

        Αν ψάξετε στο διαδίκτυο πως ντύνονταν οι πόρνες την δεκαετία του 70, θα έχετε μία έκπληξη: ακριβώς όπως ντύνεται σήμερα μεγάλος αριθμός κοριτσιών το καλοκαίρι.  Αν θυμηθείτε πως ήταν τα ρούχα που οι νέοι άνδρες πέταγαν ως άχρηστα κουρέλια στα σκουπίδια 30-40 χρόνια πριν, και πάλι θα έχετε μία έκπληξη: σήμερα αυτά τα κουρέλια πωλούνται σε πανάκριβες τιμές στα πιο καλά καταστήματα. Συμπέρασμα: Η ενδυμασία που είχαν οι πόρνες έγινε η καθημερινή αμφίεση των ''καθώς πρέπει'' κοριτσιών του σήμερα, και τα ρούχα που παλιά τα πετάγαμε ως άχρηστα, σήμερα τα αγόρια τα πληρώνουν ακριβά για να τα φορέσουν. Εάν όλα αυτά δεν είναι η «αντιστροφή της Πυραμίδας», εάν δεν είναι η ανατροπή κάθε αισθητικής και ηθικής, τότε τι είναι; Αυτός ο τρόπος ντυσίματος καταδεικνύει την ύπαρξη σοβαρού προβλήματος σε πέντε τομείς: Στην αισθητική αντίληψη:    Η όλη αισθητική καλλιέργεια που έχουν πολλές κοπέλες εστιάζεται στο να διαθέτουν καλλίγραμμα γυμνά πόδια. Δηλαδή

  « Μόνο η μετάνοια καταργεί ή μεταθέτει το σχέδιο του Θεού.  Αν προσέχαμε όλα αυτά τα σημάδια που μας δίνονται, θα είμαστε και προσεκτικότεροι στη ζωή μας... Εγώ δεν σας κρύβω ότι φοβάμαι, τρέμω ότι ο λαός μας θα πληρώσει, γιατί αποδώσαμε με την αρχαία έννοια της λέξεως την ύβριν στον Ιησού Χριστό. Ναι, θα πληρώσουμε και πολύ ακριβά. Δεν ξέρουμε πότε ...  Σας είπα η κιβωτός 120 χρόνια κατασκευαζόταν, γιατί περίμενε ο Θεός την επιστροφή των ανθρώπων. Δεν ξέρω, ο Θεός πάντως να μας ελεήσει, όσο εγκαίρως, να μετανοήσουμε και να επιστρέψουμε στην καθαρή πίστη, στον Ιησού Χριστό...»  (Πράξεις, ομιλία 170η)». «Είχε πει ο Πλήθων μία κουβέντα -που δίδασκε ειδωλολατρεία- όταν προ ετών την διάβασα έμεινα έκπληκτος: «Και όμως [είπε], κάποια ημέρα η Ελλάς θα ξαναγίνει ειδωλολατρική!» Αυτό, όταν το διάβασα ανατρίχιασα, γιατί το πίστεψα και εκεί στους πρόποδες του Ταϋγετου, εκεί που ήταν ο Πλήθων και δίδασκε, πήγε ο δικός μας ο Θεοδωρακόπουλος, να ιδρύσει Σχολή, συνεχι

      Αποτύχαμε φίλε μου.Αποτύχαμε παταγωδώς.Στηριχθήκαμε αποκλειστικά στις δικές μας τις δυνάμεις. Πιστέψαμε πως όλα γίνονται, απλά, με καλή θέληση και δουλειά. Επιστήμη, πολιτική, φιλοσοφία, οικονομικά… Και όμως. Τι καταφέραμε; Δες τον εαυτό σου. Δες εμένα. Δες μας όλους μας και πες.Ένας φόβος ατελείωτος. Ένα καθεστώς του τρόμου… Ξέρεις τι πιστεύω;Πιστεύω πως φταίει που αποκοπήκαμε από τις ρίζες μας. Ντραπήκαμε για αυτές. Και έτσι ξεχάσαμε. Ξεχάσαμε από που κρατάει η σκούφια μας και ποιος είναι ο προορισμός μας. Ξεχάσαμε τον Θεό. Ξεχάσαμε το Ευαγγέλιο. Ξεχάσαμε πως υπάρχει Ελπίδα. Πως υπάρχει Ανάσταση. Ξεχάσαμε πως υπάρχει και μια Ψυχή.Για αυτό και μας τσάκισε ο φόβος. Ξεχάσαμε, πως δεν είμαστε μόνοι μας. Ξεχάσαμε πως κάπου, υπάρχει ένα Πατέρας που μας περιμένει. Ένας Πατέρας που μπορεί να φροντίσει για εμάς. Κάπου εκεί, στη Σοφία Σειράχ μπορεί κανείς να διαβάσει το εξής: ‘’Ψάξε στις αρχαίες γενεές. Και βρες έναν άνθρωπο που στήριξε τις ελπίδες του στον Κύριο κ

        Έχεις ποτέ σκεφτεί ότι όλα που αφορούν εσένα, αφορούν και Εμένα; Διότι αυτά που αφορούν εσένα αφορούν την κόρη του οφθαλμού Μου; Είσαι πολύτιμη στα μάτια Μου και σε έχω αγαπήσει, για αυτό είναι ιδιαίτερη χαρά για Μένα να σε εκπαιδεύσω. Όταν οι πειρασμοί έρχονται επάνω σου και ο πολέμιος, σαν το ποτάμι, θέλω να ξέρεις ότι, Από Μένα ήταν αυτό. Θέλω να ξέρεις ότι η αδυναμία σου έχει ανάγκη από τη δύναμη Μου, και η ασφάλεια σου βρίσκεται στο να Με αφήσεις να σε προστατεύω. Θέλω να ξέρεις ότι, όταν βρίσκεσαι σε δύσκολες συνθήκες, μεταξύ των ανθρώπων που δεν σε καταλαβαίνουν, δεν λογαριάζουν αυτά που σου είναι ευάρεστα, και σε απομακρύνουν Από Μένα ήταν αυτό. Είμαι ο Θεός σου, οι περιστάσεις τις ζωής είναι στα χέρια μου, δεν βρέθηκες τυχαία στη θέση σου, είναι ακριβώς η θέση που σου έχω ορίσει. Δε Με παρακαλούσες να σου μάθω την ταπείνωση; Και να, σε έβαλα σ’ αυτό ακριβώς το περιβάλλον, στο σχολείο όπου διδάσκουν αυτό το μάθημα. Το περιβάλλον σου,

      Σας λέω υπεύθυνα, διότι ασχολήθηκα με την εσχατολογία. Εντός ολίγου, θα ξεκινήσει παγκοσμίως αυτό. Και σαν είδος κατακλυσμού, από τη δικαιοσύνη του Θεού,   θα επιβληθεί παγκοσμίως να ξεριζώσει όλους τους αιτίους της παγκοσμίου διαστροφής.     Θα γίνει τώρα αυτό! Θα το ψηλαφήσουμε με τα χέρια μας. Θα μείνουν μόνον όσοι έχουν σχέση πραγματική με τον Θεό.  Όσοι δεν έχουν σχέση πραγματική με τον Θεό, και άρα δεν τους ανήκει η αιωνιότης, η αιώνια ζωή, κατ’ ανάγκην θα σαρωθούν.    Διότι, τώρα, ο Θεός θα δημιουργήσει νέα γενιά, οπότε δε θα υπάρχει προζύμι διαστροφής. Και, γι’ αυτό, τώρα θα δείτε αυτήν την παγκόσμιο σύρραξη που θα γίνει, εντός ολίγου, και να μην τρομάξετε. Να είστε έτοιμοι.    Θα γίνουν αυτά.   Εγώ δεν παρακολουθώ ραδιόφωνα και εφημερίδες,   να μου πουν οι ψεύτες την αλήθεια. Αυτοί θα πουν αλήθεια; Τι έγινε και τι θα γίνει; Αφού αυτοί είναι δημιουργοί…  Απόσπασμα από βιντεοσκοπημένη ομιλία του μακαρίου Γέροντος, διαθέσιμη στον ιστοχώρο:  www.vatopedi.gr

          Αλλάζουν οι μηχανισμοί λειτουργίας της καρδιάς. Και μετά δεν σ’ ενοχλεί κανένας απ’ τους διπλανούς σου, ό,τι και αν κάνουν. Τους αγαπάς, προ σεύχεσαι, πονάς, συμπάσχεις, ελπίζεις, θέλεις την αλλαγή τους, αλλά δεν έχεις κάποια απαίτηση ούτε προσκόλληση.  Δεν θες να γίνει τίποτε με το ζόρι. Κι ούτε λες ότι, αν δεν αλλάξει το παιδί μου, εγώ θα τρελαθώ. Γιατί να τρελαθείς; Δηλαδή, άμα αλλάξει, δεν θα τρελαθείς; Άμα αλλάξει το παιδί σου, νομίζεις ότι θα είσαι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου; Αυτό είναι ψέμα. Πόσοι άνθρωποι έχουν τα παιδιά τους όπως τα θέλουν και, παρ’ όλα αυτά, τους απασχολούν πάλι ένα σωρό άλλα προβλήματα και τρελαίνονται. Διότι το πρόβλημα καθένας το ‘χει κυρίως με τον εαυτό του. Έχω δει μητέρα που ο γιος της ταλαιπωρείται με τα ναρκωτικά. Η μάνα αυτή αγαπάει το παιδί της πάρα πολύ, το πονάει και θέλει μόνο το καλό του. Μάνα είναι. Και προσεύχεται με δάκρυα κι αγάπη. Αλλά αυτό δεν έχει καταστρέψει την ίδια ψυχικά. Διότι καταλαβαίνει ότι το π

      Γράφει ο π.Αντώνιος Χρήστου -Ο Κύριος είπε: «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι» (Μάρκ. η΄ 34). Στο «όστις θέλει» δηλώνεται απερίφραστα η ελεύθερη βούληση του ανθρώπου αλλά και το μεγαλείο Του ίδιου Του Θεού που έπλασε από αγάπη και απόλυτη ελευθερία την κτίση και την κορω νίδα της που είναι ο άνθρωπος.  Ο Θεός δεν αναγκάζει και δεν υποχρεώνει κανέναν και για τίποτα να είναι και να σχετίζεται αναγκαστικά μαζί Του, γιατί μας έπλασε οντολογικά «κατ’ εικόνα» και «καθ’ ομοίωσιν». Το κατ’ εικόνα ακριβώς έχει να κάνει με την ελεύθερη βούληση, κάποιος δηλαδή να ενεργοποιεί ή όχι τα χαρίσματα τα οποία μας δίνει πλούσια ο Θεός.  Να ακολουθεί και να τηρεί ή όχι όσα ο Θεός μάς παρέδωσε και μάς δίδαξε ο Ιησούς Χριστός. Να ανταποκριθεί ή όχι κανείς στο κάλεσμα της καμπάνας για τις Ακολουθίες και κυρίως στο Μυστήριο των Μυστηρίων, τη Θεία Λειτουργία και σε πόση συχνότητα και βαθμό. Από τη στιγμή όμως που κάποι

      Γ έροντας Εφραίμ της Αριζόνας: Ο Θεός μας δίνει σταυρό για να σωθούμε και εμείς τον πετάμε! Και όχι μόνο τον πετάμε, αλλά ζητάμε του Χριστού και τα ρέστα! Δεν καταλαβαίνουν οι άνθρωποι… Είμαστε για ξύλο… Ο Θεός μας δίνει σταυρό για να σωθούμε και εμείς τον πετάμε! Όποια η μάχη, τοιαύτη και η νίκη. Στην αγορά του ουρανού, δεν υπάρχουν φθηνά πράγματα. Οι στιγμές του πόνου και της θυσίας είναι στιγμές ευλογίας. Κοντά σε κάθε σταυρό είναι και μία ανάσταση… Με τις θλίψεις σώζεται ο άνθρωπος· χωρίς θλίψεις δεν σώθηκε κανείς. Χωρίς θλίψεις και βάσανα, ας μην περιμένει κανείς ανάπαυση στην πέρα του τάφου ζωή. Με τις πρόσκαιρες θλίψεις, τις οποίες υπομένουμε, εξαγοράζουμε την μελλοντική, την αιώνιο χαρά και ανάπαυση. Υπάρχουν άνθρωποι που γογγύζουν και λένε, να οι άλλοι καλοπερνάνε και κάνουνε τόσες αμαρτίες και εμείς κάνουμε το σταυρό μας, με νηστείες, κοίτα τι τραβάμε! Μα ο Θεός τους έδωσε το σταυρό αυτόν, για να σωθούνε. Γιατί άνθρωπος χωρίς σταυρό, δεν θα πάει στον τάφο του

    Ο ευλαβέστατος ιερέας και η θυγατέρα του. Σ’ ένα αιγαιοπελαγίτικο νησί ζούσε προ ετών ένας ιερέας ευλαβέστατος. Η ψυχούλα του ήταν γεμάτη στοργή για το ποίμνιό του και ειδικά για τους πονεμένους. Έφτασε όμως η μέρα που δοκιμάστηκε κι εκείνος και πόνεσε πολύ. Η κόρη του, μια εξαιρετική κοπέλα, είχε παντρευτεί πρόσφατα μ’ ένα νοικοκυρεμένο παληκάρι. Έφτασε, λοιπόν, ο καιρός να φέρει στον κόσμο το πρώτο παιδάκι της. Κατά τον τοκετό όμως, πέθανε! Πήγε Μάρτυρας να συναντήσει τον Πλάστη της, αφήνοντας πολύ πόνο πίσω της. Ο ιερέας πατέρας της πόνεσε κι αυτός πολύ στο χωρισμό, αλλά με ακλόνητη Πίστη στο Θεό πρόσφερε δοξολογία στο άγιο όνομά Του. Την αγάπη του δε, για την θυγατέρα του εξέφραζε με θερμές προσευχές για την ψυχή της και με κρυφές ελεημοσύνες. Ο ιερέας είχε έναν αδελφό καπετάνιο, που, απόμαχος πια της θάλασσας, είχε γίνει στεριανός για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του. Είχε δημιουργήσει περιουσία κι απολάμβανε πλέον τους κόπους του. Δυστυχώς όμως ήταν σχ

  Αρχιμανδρίτης Σεραφείμ Δημόπουλος Τίποτε μη σε ταράζει. Τίποτε μη σε τρομάζει. Όλα παρέρχονται. Ο Θεός δεν αλλάζει. Αυτά συνήθιζε να λέγει εις τους επισκέπτες της η Αγία Θηρεσία. Αυτά κάμε τα και συ αρχή σου. Να είσαι ψύχραιμος, αυτοσυγκρατημένος στις δυσκολίες και στις θλίψεις που σου έρχονται. Μην είσαι λιπόψυχος, μην αποθαρρύνεσαι. Ό,τι δυσάρεστο κι αν σου συμβεί, αντιμετώπισέ το ως από τον Θεό ερχόμενο για να σου ταπεινώσει το φρόνημα. Κι αν ακόμη πρόκειται να σου κατάσχουν όλη σου την περιουσία και το πρωί να βρεθείς έρημος και πάμπτωχος στους πέντε δρόμους, το βράδυ κοιμήσου χαρούμενος και ειρηνικός. Προσευχήσου έτσι στον Θεό: «Συ, Κύριε, είσαι παντοδύναμος. Τα πάντα δύνασαι, αδυνατεί δε παρά σοι ουδέν. Και εγώ όλη μου τη ζωή, την ψυχή μου και το σώμα μου και το τελευταίο κύτταρό μου τα εμπιστεύομαι σε σένα. Γνωρίζω ότι οι παλάμες σου, οι πατρικές σου παλάμες είναι πολύ μεγάλες. Σ’ αυτές εναποθέτω ό,τι εγώ δεν μπορώ να κατορθώσω. Τα εμπιστεύομαι σε

          Ὁ δρόμος τοῦ χριστιανοῦ εἶναι γεμᾶτος ἐμπόδια, πού γίνονται ὁλοένα καί πιό πολλά. Ἀγωνισθεῖτε λοιπόν μέ ἀνδρεία καί ἡρωϊσμό, ἀκολουθώντας τόν Ἀπόστολο Παῦλο. Ὅποιος παλεύει μέ τά πάθη του ἐκπληρώνει τίς ἐντολές τοῦ Κυρίου. Ἀνάλογα μέ τόν ἀγῶνα του ἐξαγνίζε ται. Καί ἀνάλογα μέ τόν ἐξαγνισμό του πλησιάζει τόν Κύριο, πού ὑποσχέθηκε ὅτι: «ἐλευσόμεθα καί μονήν ποιήσομεν» (Ἰωάν.14, 23) στήν καθαρή καρδιά».  «Ὅταν ψυχραίνεται ὁ ζῆλος γιά τήν πνευματική ζωή πρέπει μέ κάθε τρόπο νά τόν θερμαίνουμε καταφεύγοντας μέ φόβο καί τρόμο στόν Θεό. Ἡ ραθυμία, ἡ ἀκηδία, ἡ ἀθυμία, ἡ κατάθλιψη τοῦ πνεύματος καί τοῦ σώματος θά μᾶς ἔρχονται καί καμιά φορά θά μᾶς ταλαιπωροῦν ἀρκετό καιρό. Δέν πρέπει νά δειλιάζουμε. Θά παραμένουμε σταθεροί καί ἀνδρεῖοι στίς ἀρχές μας, ἐκτελώντας μέ ὑπομονή τά καθήκοντά μας .  Ας μην πιστεύουμε ότι θα έχουμε πάντοτε εσωτερική θέρμη ή ότι θ’ απολαμβάνουμε διαρκώς εσωτερική γλυκύτητα. Αυτό μην το ελπίζετε.  Αντίθετα, να περιμένετε συχνά ξαφνικές μεταπτώσει

          Σ τις σιωπές μας απαντά η Παναγία. Λέξη δεν έβγαινε από τα ξεραμένα χείλη μου. Λέξη από το ταραγμένο μου μυαλό. Είναι τότε που ο πόνος σε κλειδώνει, που σε παγώνει στον πιο βαρύ χειμώνα της καρδιάς σου. Σιωπή, βλέμμα κενό, καρδιά παραλυμένη… Στις σιωπές μας απαντά η Παναγία Κάθε χρόνο που στην εκκλησία λέμε τους Χαιρετισμούς της Παναγίας , υπάρχει μια φράση που με συγκλονίζει, « Χαίρε σιγής δεομένων πίστις… ». Το Αγιορείτικο Θυμίαμα είναι αυθεντικό μοναστηριακό προϊόν. Φτιάχνεται με προσωπική φροντίδα & προσευχή από κελλιώτες μοναχούς. Αγοράστε το μοναδικό Αγιορείτικο Μοσχοθυμίαμα εδώ. Χαίρε Παναγία μου, εσύ που ακούς τις προσευχές εκείνων που σιωπούν. Εκείνων των ραγισμένων που δεν έχουν λόγια να σου πουν αλλά εσύ ακούς τις κραυγές τους. Πόσες φορές δεν στάθηκα μπροστά στην εικόνα Της, στο καντήλι της και δεν είχα τίποτε απολύτως να της πω. Κενό, τίποτα, όλος, μάτια, όλος δάκρυα… Λέξη δεν έβγαινε από τα ξεραμένα χείλη μου. Λέξη από το ταραγμένο μου μυαλό. Είναι τ

  Η δειλία είναι νηπιακή συμπεριφορά μιας ψυχής πού εγήρασε στην κενοδοξία. Η δειλία είναι απομάκρυνσις της πίστεως, με την ιδέα ότι αναμένονται απροσδόκητα κακά. Ο φόβος είναι κίνδυνος που προμελετάται. Ή διαφορετικά, ο φόβος είναι μία έντρομη καρδιακή αίσθησις, πού συγκλονίζεται και αγωνιά από αναμονή απροβλέπτων συμφορών. Ο φόβος είναι μία στέρησις της εσωτερικής πληροφορίας. Η υπερήφανη ψυχή είναι δούλη της δειλίας∙ έχοντας πεποίθησι στον εαυτόν της και όχι στον Θεόν, φοβείται τους κρότους των κτισμάτων και τις σκιές. Όσοι πενθούν και όσοι καταπονούνται χωρίς να υπολογίζουν κόπους και πόνους, δεν αποκτούν δειλία. Πολλές φορές όσοι υποκύπτουν στην δειλία χάνουν το μυαλό τους. Και είναι φυσικό αυτό, διότι είναι δίκαιος Εκείνος πού εγκαταλείπει τους υπερηφάνους, ώστε και οι υπόλοιποι να μάθωμε να μη υψηλοφρονούμε. Όλοι όσοι φοβούνται είναι κενόδοξοι, αλλ΄ όμως όλοι όσοι δεν φοβούνται δεν σημαίνει ότι είναι ταπεινόφρονες, αφού και οι λησταί και οι τυμβωρύχοι δεν υ